Gia Cát Lượng tể tướng của Tam Quốc Thục Hán, là một chính khách, nhà chiến lược quân sự, người sáng tác và nhà luận văn nổi tiếng trong lịch sử Trung Quốc. Gia Cát Lượng từng viết “Sách răn dạy con cháu cách đối nhân xử thế”, cả văn chương rất nhiều không hơn không kém, nhưng ông lại tinh giản nhiều lời dạy cụ thể. Toàn văn như sau:
“Hành trình của một người trí nhân quân τử và một nam nhân là tu thân bằng cách tĩnh tại, tu dưỡng đạo đức bằng thanh đạm, không buông thả tham vọng, cũng không xa rời sự tĩnh lặng. Nam nhân muốn là bậc trí nhân nghĩa khí thì phải yên, thì phải học. Không có học thì không thể mở mang tài năng, không có khát vọng vươn lên trong học hành dùi mài kinh sử sẽ không có được sự nghiệp. Sự dụς vọng không thể được tăng cường, và sự nóng giận nếu không thể được chữa khỏi và kiềm chế. Năm tháng đi cùng thời gian, nghĩa khí đi cùng trí tuệ, nắng đi cùng mưa, hoa nở đẹp rồi cũng héo tàn, nhiều người không chấp nhận thế gian, than khóc khổ cực, tiêu trầm suy nghĩ mà không có sự vươn lên tích cực, không tu dưỡng đạo đức chính mình thì than phận cũng không giải quyết được việc gì, việc nhỏ không làm được, việc lớn sẽ không thành.”
Bài học 1: Sức mạnh của sự yên tĩnh
“Tu thân bằng sự tĩnh lặng”, “Không gì tốt hơn sự bình yên”, “Học hành đòi hỏi sự yên tĩnh”.
Gia Cát Lượng khuyên con cái có thể tu dưỡng thân tâm bằng cách tĩnh lặng, suy nghĩ và tĩnh lại. Nếu chúng ta không thể bình tĩnh, thì không thể lập kế hoạch cho tương lai một cách hiệu quả, và điều kiện đầu tiên để học tập là phải có một môi trường yên bình, yên tĩnh.
Hầu hết mọi người hiện đại ngày nay đều bận rộn suốt cả ngày. Họ có nên bình tĩnh lại và suy nghĩ về hướng đi của cuộc sống của mình?
Bài học 2: Sức mạnh của tiết kiệm
“Thanh đạm để tu nhân tích đức”
Gia Cát Lượng khuyên các con mình cần kiệm để tu dưỡng đức hạnh cho bản thân. Quản lý tài chính thận trọng và sống phù hợp với khả năng của chính mình không chỉ có thể thoát khỏi rắc rối nợ nần mà còn có một cuộc sống đơn giản và kỷ luật mà không trở thành nô lệ vật chất. Trong một xã hội văn minh, khuyến khích tiêu dùng, chúng ta đã bao giờ nghĩ đến lợi ích của việc tiết kiệm chưa?
Bài học 3: Sức mạnh của lập kế hoạch
“Nếu không ước mơ thì không có hoài bão”, “Nếu không trầm lặng thì không có đường đi xa”
Gia Cát Lượng khuyên con nên suy tính cuộc đời, đừng ham danh lợi trong mọi việc, để con hiểu rõ con đường học thức của bản thân, bình tĩnh rồi mới hoạch định tương lai cẩn thận.
Đối mặt với tương lai, chúng ta phải có lý tưởng? Chúng ta cần có ý thức về sứ mệnh của chính mình? Chúng ta có giá trị của riêng mình, ước mơ và nguyện vọng mong muốn đạt được trong tương lai cuộc sống của bản thân? Không ngừng tu dưỡng và trau dồi kiến thức sẽ đạt được những gì đáng được.
Bài 4: Sức mạnh của học tập
“Quân τử phải học cách yên, muốn tài phải tu đức”
Gia Cát Lượng khuyên con mình và thế hệ hậu về sau rằng môi trường yên tĩnh rất có ích cho việc học, và tất nhiên với tâm trạng tập trung, bình tĩnh sẽ hiệu quả hơn. Gia Cát Lượng không tin vào thuyết thiên tài nhờ trí thông minh, ông tin rằng tài năng là kết quả của học tập và tu dưỡng đạo đức. Thành công dựa vào tu dưỡng bản thân qua việc học, không chỉ học văn trước tiên phải học đức, học lễ nghĩa quy tắc, thì mới có thể thành danh được.
Từ thời cổ nhân xa xưa để lại luôn răn dạy hậu nhân về sau, muốn thành tài phải có đức trước, người không đức vô hại cho mọi người, người có đức chắc chắn có tài đi cùng. Người dùng trí thông minh mà không tu dưỡng đạo đức sẽ chỉ sống vì sự lanh lợi của bản thân, muốn đạt được những điều này khác qua sự khôn lỏi, sẽ nguy hại người khác.
Chúng ta có học bằng cả trái tim không? Chúng ta có tin rằng làm việc chăm chỉ dẫn đến thành tựu không?
Bài 5: Sức mạnh của gia tăng giá trị khả năng
“Không học thì không thành tài”, “Không có khát vọng thì không thể thành công”
Gia Cát Lượng khuyên rằng con cái mình phải quyết tâm để gia tăng giá trị khả năng của chính mình, và nếu chúng không chịu khó học tập thì không thể tăng khả năng của chúng. Kiên trì rèn luyện và tu dưỡng bản thân chỉ có thể dựa vào chính mình để tăng giá trị bản thân.
Nhưng trong quá trình học, sự quyết tâm và kiên trì là rất quan trọng, vì nếu không có ý chí, chúng ta sẽ bỏ cuộc giữa chừng. Chúng ta đã bao giờ nghĩ về nguyên tắc có nhiều người trong một lần và tuân theo nguyên tắc ít người hơn?
Bài 6: Sức mạnh của tốc độ
“Muốn chậm cũng không cao hứng”
Gia Cát Lượng khuyên rằng con mình không thể nắm bắt được những điểm chính một cách nhanh chóng nếu trì hoãn mọi việc.
Thời đại máy tính là thời đại của tốc độ, mọi thứ đều hướng đến sự hiệu quả, và trí thông minh không thể tưởng tượng của hơn 1.800 năm trước cũng thật trùng hợp. Chậm hơn một bước sẽ không chỉ đạt được lý tưởng của chúng ta, chúng ta đã bao giờ nghĩ rằng sẽ có nhiều thời gian hơn để sửa chữa và cải thiện bản thân chưa?
Bài học 7: Sức mạnh của tính cách
“Nguy hiểm nếu không thể kiềm chế tính cách”
Gia Cát Lượng khuyên con cái không nên quá nóng vội nên tu dưỡng tính khí.
Các nhà tâm lý học nói: “Suy nghĩ ảnh hưởng đến hành vi, hành vi ảnh hưởng đến thói quen, thói quen ảnh hưởng đến tính cách, và tính cách ảnh hưởng đến số phận.” Chúng ta có muốn cải thiện phẩm chất của bản thân mình cần tu dưỡng được tính khí không nên quá nóng vội tức giận, luôn trong trạng thái tức giận nóng vội thì việc gì hay mối quan hệ bản thân với người khác cũng không thành?
Bài 8: Sức mạnh của thời gian
“Năm tháng theo bốn mùa”, ” Ngày đêm có thời giờ”
Gia Cát Lượng đã khuyên các con rằng thời gian trôi đi, ý chí sẽ hao mòn theo thời gian, “Người trẻ khỏe không chăm chỉ, về già hối tiếc”. “Quản lý thời gian” là một khái niệm hiện đại, hãy suy nghĩ thật kỹ vì không quản lý được thời gian là 24 giờ một ngày, không hơn không kém, chỉ có thể quản lý bản thân và tận dụng từng giây một làm những việc cần làm. Hãy thử nghĩ xem, chúng ta đã lãng phí những năm tháng của bản thân mình không, hàng giờ, hàng ngày qua đi sẽ khiến lãng phí thời gian một cách vô nghĩa? Thời gian trôi qua rồi không thể quay ngược lại thời gian là vàng hãy trân quý.
Bài học 9: Sức mạnh của trí tưởng tượng
“Trí tưởng tượng mạnh hơn kiến thức”
Gia Cát Lượng khuyên con mình rằng thời gian trôi nhanh, khi mấτ liên lạc với thiên hạ thì than thở những năm tháng lãng phí cũng chẳng ích gì.
Chỉ khi biết cách sẵn sàng đối phó với nguy hiểm thì chúng ta mới có thể tránh được nguy hiểm. Trí tưởng tượng mạnh hơn kiến thức. Chúng ta đã nghĩ về việc lớn, bắt đầu từ việc nhỏ, thực tế và lên kế hoạch cho cuộc đời mình chưa? Không ngừng tích lũy kiến thức thì thành công sẽ mỉm cười.
Bài 10: Sức mạnh của tinh giản
Những lời dạy trên Gia Cát Lượng gửi con cái thế hệ sau của ông chỉ dùng rất ngắn câu từ để truyền tải một cách súc tích một thông điệp cụ thể.
Chúng ta cũng tin rằng cách diễn đạt hợp lý bắt nguồn từ những suy nghĩ rõ ràng và nội dung ngắn gọn không dài dòng không dễ gây nhàm chán, và giao tiếp được sắp xếp hợp lý sẽ hiệu quả hơn. Chúng ta có biết làm thế nào để sắp xếp giao tiếp một cách có ý nghĩa? Đó là sự tinh giản, không nên nói nhiều, dài dòng vòng vo hãy nói ngắn gọn, rõ ràng đầy đủ xúc tích để khiến người nghe dễ hiểu được ý nội hàm của câu.
Nguồn: secretchina